Paragraaf Weerstandsvermogen

In de begroting 2019 werd het maximale effect van de aanwezige risico’s becijferd op ongeveer € 15.638.000. Dit resulteerde in een benodigde weerstandscapaciteit van € 13.933.000.
In het verslagjaar hebben zich in relatie tot het risicoprofiel ontwikkelingen voorgedaan met als gevolg dat het totaal van de risico’s € 9.332.000 bedraagt. Dit houdt in dat de risico’s gedaald zijn met een totaal van € 6.306.000.
Hiervoor is een weerstandscapaciteit nodig van ca. € 6.991.500 om de risico’s af te dekken. De belangrijkste wijzigingen in de aanwezige risico’s worden hierna beschreven.

Bijgestelde risico’s gedurende 2019 ten opzichte van de begroting 2019
Klimaat
Wegens gewijzigde wetgeving (klimaatakkoord) moeten alle gemeentelijke kantoorpanden verduurzaamd worden. Hiervoor zijn nog geen financiële middelen beschikbaar wat tot gevolg kan hebben dat de gemeente een flinke boete kan krijgen en eventueel de kantoorpanden moet slopen. In de begroting is een bedrag ad € 303.000 opgenomen voor het gemeentehuis in Oostburg. Het risico ad € 1.000.000 komt hiermee te vervallen.
Parkeren
Door nieuwe (bouw)ontwikkelingen die vallen onder de bestemming "centrumvoorzieningen" stijgt de parkeerdruk waardoor extra parkeerruimte aangelegd dient te worden. Dit bracht extra kosten met zich mee. Bij dergelijke ontwikkelingen worden aan de vergunning (financiële) voorwaarden verbonden, zodat het risico ad € 350.000 kan komen te vervallen.
Burghtkwartier Oostburg
Versterken Oostburg: door de huidige bedrijfseconomische situatie van een van de partijen is het mogelijk dat deze moet afhaken uit de samenwerkingsovereenkomst groot waardoor de gemeente een hogere bijdrage moet betalen.
Door het niet verwerven van 19 panden in het Burghtkwartier kan de sloop voor 31 december 2018 niet plaatsvinden waardoor we geen recht hebben op subsidies.
De gemeente koopt woningen aan zonder contractuele zekerheid (koop/realisatieovereenkomst) dat Woongoed ZVL de eigendommen van de gemeente overneemt.
De panden en gronden zijn overgedragen aan Woongoed zodat bovenstaande risico’s ad € 1.500.000 komen te vervallen.
Jeugd
Door stijging van het aantal zorgvragen binnen het onderwijs neemt de druk op het jeugdbudget toe.
Om een goede aansluiting onderwijs - kinderopvang te bereiken is externe inzet vereist vanuit schoolbegeleidingsdienst. Stimulering en faciliteren van IKC vorming.
Beide risico’s ad € 120.000 komen te vervallen en hiervoor is een nieuw algemeen risico opgenomen van € 500.000 (zie hierna onder nieuwe risico’s).
Cultuur
Door een lager aantal bezoekers en hogere kosten kan het zijn dat het Ledeltheater moet sluiten.
De huidige opzet van de cultuurmenu's vanaf 2018 is een doorslaand succes waardoor de vraag naar meer culturele activiteiten toeneemt. De vraag naar meer en/of vervolgactiviteiten is opportuun.
Beide risico’s zijn niet reëel meer en worden daarom afgevoerd totaal € 125.000.
Grondexploitatie
De exploitatieopzetten zijn herzien per 1 januari 2020 en worden vastgesteld door de raad in mei 2020. De financiële consequenties worden verantwoord in de jaarstukken 2019, die vastgesteld worden in de raad van juli 2020. De vraag naar bedrijventerreinen neemt toe. Daarnaast heeft de gemeente diverse maatregelen getroffen om de toekomstige afzet van de bedrijventerreinen te vergroten, zoals de mogelijkheid om bedrijventerreinen via erfpacht in gebruik te nemen. Het risico bestaat echter dat de getroffen maatregelen niet afdoende zullen zijn, waardoor het risico is afgenomen met € 1.000.000 tot een bedrag van €  500.000.
Gemeenschappelijke regeling
Door verschillende oorzaken kunnen begrotingstekorten in gemeenschappelijke regelingen ontstaan waardoor de gemeente financieel moet bijspringen. Deze tekorten worden via een begrotingswijziging verwerkt, waardoor het risico verlaagd kan worden met  € 185.000.
Zeeuwse muziekschool
De gemeente Sluis is per 1 januari 2018 uitgetreden uit de gemeenschappelijke regeling Zeeuwse Muziekschool. Op dit moment staat de door de gemeente verschuldigde uittreedsom nog niet onherroepelijk vast. Intussen is de uittreedsom vast gesteld en opgenomen in een voorziening. Het risico ad € 577.000 komt te vervallen.
Havengebied Breskens
Er is een groot aantal zaken van invloed op de realisatie van het project Havengebied Breskens. Denk hierbij aan het niet of later laten plaats vinden van de grondoverdracht, de definitieve vaststelling van het bestemmingsplan en de betrokkenheid van diverse externe partijen. De grondoverdracht heeft plaatsgevonden en hiermee vervalt het risico ad € 1.000.000.
Het project Havengebied Breskens kan vertraging oplopen doordat geen vergunning verleend kunnen worden. Dit risico ad € 300.000 is komen te vervallen.

Nieuwe risico’s
WMO
Door invoering abonnementstarief WMO is de financiële drempel verlaagd waardoor meer mensen een WMO voorziening aanvragen. Risico is opgenomen voor  € 500.000.
Minimabeleid
Het minimabeleid en bijzondere bijstand zijn open einde regelingen wat inhoudt dat de gemeente zal moeten bijdragen aan deze tekorten. We hebben meer mensen die in armoede leven bereikt, dan verwacht. Dit betekent wel dat we tekort komen op het budget. Het risico wordt opgenomen voor € 100.000.
Jeugd
De vraag naar hulpverlening neemt toe en wordt complexer waardoor een betere samenwerking nodig is tussen de professionals onderling, en het gezinssysteem. De begeleiding van de gezinnen wordt arbeidsintensiever. Hiervoor is een risico opgenomen van  € 500.000
Omgevingswet
Vanaf 1 januari 2021 treedt de Omgevingswet in werking. In de kadernota 2020-2023 is een eerste indicatie gegeven van de kosten die de implementatie voor ons met zich meebrengt. Inmiddels is er een landelijke rekentool beschikbaar waarvan ook de gemeente Sluis gebruik maakt. De voorlopige uitkomsten vergen nadere analyse. De uiteindelijke resultaten zullen een leidraad vormen voor de benodigde middelen bij de verdere implementatie. Het risico wordt voorlopig ingeschat op € 250.000.
Havengebied Breskens
Binnen het project havengebied is er op dit moment een aantal financiële risico’s. Dat betreft onder andere de afhandeling van de overdracht van de gronden binnen het havengebied, waar nog discussie is over de verrekening van BTW versus overdrachtsbelasting. Daarnaast is de huidige toestand van de kades niet exact in beeld zodat qua beheerkosten in de exploitatie gerekend is met kengetallen. Momenteel wordt de huidige toestand geïnspecteerd, en zodra dat is afgerond is er duidelijkheid over de te verwachten beheerkosten. Ten aanzien van het beheer en onderhoud is er een toekomstig risico wanneer bij activiteiten in de haven bijvoorbeeld vervuiling van het oppervlaktewater ontstaat, of vervuiling van de bodem bij baggerwerkzaamheden. Al deze risico’s samen worden ingeschat op € 800.000.
Wet elektronische publicaties
De Wet elektronische publicaties (Wep) schrijft voor dat de decentrale overheden per 1 januari 2021 nieuw vastgestelde beleidsregels digitaal gaan publiceren in het eigen digitale publicatieblad en geconsolideerd gaan worden in de decentraleregelingenbank. Per 1 januari 2022 dient de gemeente een volledige collectie actuele beleidsregels beschikbaar te hebben in de decentraleregelingenbank. Als de wet niet goed wordt geïmplementeerd dan heeft dat consequenties voor de geldigheid van regelingen. Risico wordt opgenomen voor € 50.000.
Wet open overheid
De Wet open overheid heeft als doel om overheden transparanter te maken. De wet moet ervoor zorgen dat overheidsinformatie beter vindbaar, uitwisselbaar, eenvoudig te ontsluiten en goed te archiveren is. De wet komt in de plaats van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en geldt naar verwachting vanaf 2021. Als de wet niet goed wordt geïmplementeerd dan heeft dat consequenties voor de bruikbaarheid van overheidsinformatie. Deze consequenties kunnen weer financiële gevolgen hebben. Risico wordt opgenomen voor € 50.000.

COVID-19
Sinds het eerste kwartaal van 2020 houdt het COVID-19 virus niet alleen onze gemeente maar de hele wereld in zijn greep. Een virus wat zeer besmettelijk is en indien het tot uiting komt, zware griepverschijnselen vertoont eventueel gevolgd door overlijden van de patiënt. Hierdoor zijn overheden genoodzaakt geweest tot zware maatregelen: niet noodzakelijke reizen naar het buitenland zijn verboden, scholen zijn gesloten, werknemers worden gevraagd zoveel als mogelijk thuis te werken en bepaalde beroepsgroepen mogen hun werkzaamheden in het geheel niet uitvoeren. Inmiddels zijn maatregelen al iets versoepeld maar is de situatie nog niet zoals voor COVID-19. Dit alles heeft zeer grote gevolgen voor de mondiale economie. Zo ook voor de gemeentelijke financiën.
De gemeente Sluis, haar ondernemers en haar burgers zijn voor een groot deel afhankelijk van het toerisme. Dit toerisme, overnachtende gasten en winkelend publiek, heeft sinds maart voor een zeer groot gedeelte stil gelegen. Inmiddels hebben we al wat meer bewegingsvrijheid en mag het toerisme langzaam weer op gang komen. Wat de gevolgen op financieel niveau zullen zijn, is op dit moment niet volledig in te schatten. Zeker is wel dat de gemeentelijke inkomsten zwaar onder druk staan. Denk hierbij onder andere aan derving van inkomsten op het gebied van parkeer- en toeristenbelastingen. Tevens is het niet ondenkbaar dat bewoners, door de financiële gevolgen, hun gemeentelijke belastingen (onroerende zaakbelastingen, afvalstoffen- en rioolheffingen, etc.) niet meer kunnen betalen.
Naast de gederfde inkomsten, komen  gemeenten tevens voor meer uitgaven te staan als gevolg van de pandemie. Zelfstandige ondernemers kunnen bij de gemeente terecht voor een tijdelijke overbruggingsregeling (Tozo). Weliswaar is dit een regeling vanuit het Rijk en zouden de uitvoeringskosten volledig declarabel zijn. De definitieve afrekening moet echter nog blijken. Daarnaast is de verwachting dat meerdere mensen gebruik willen maken van uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004. Voor het bekostigen van dergelijke uitkeringen ontvangen gemeenten een gebundelde uitkering (BUIG). Het budget wordt jaarlijks volgens een vaste verdeelsystematiek onder de gemeenten verdeeld en is niet geoormerkt. Gemeenten mogen een overschot vrij besteden, maar moeten een tekort in beginsel ook zelf opvangen. Of de BUIG toereikend is voor de gemeente Sluis dit jaar en komende jaren (2020-2022) moet nog blijken. Tevens is nog niet duidelijk in welke mate het Rijk tekorten (gedeeltelijk) gaat compenseren.
De financiële gevolgen van het COVID-19 virus kunnen op dit moment niet volledig worden ingeschat. Veel is afhankelijk van de periode waarvoor de Corona-maatregelen van het Rijk gelden. En veel is afhankelijk hoe de economie en het toerisme zich gaan herstellen als alles  weer 'normaal' is.
Als gevolg van COVID-19 is er in Nederland sprake van een GRIP-4 crisissituatie. GRIP staat voor Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijding Procedure en is de naam voor de werkwijze bij rampenbestrijding en crisisbeheersing. Het cijfer geeft aan hoe licht of zwaar de situatie is. GRIP-4 houdt in dat de situatie de gemeentegrenzen overstijgt en de voorzitter van de Veiligheidsregio voor dit onderdeel het bevoegd gezag krijgt. In Zeeland is dit burgemeester Lonink. In Middelburg is een Zeeuwse crisisorganisatie ingericht met de volgende kolommen: Geneeskundige dienst (wit), Brandweer (rood), Politie (blauw) en Gemeenten (oranje). Op dit laatste onderdeel worden gemeentelijke medewerkers ingezet. Daarnaast worden adviseurs als Defensie betrokken. De noodverordeningen die de Veiligheidsregio Zeeland heeft uitgevaardigd zijn ons verplichte en leidend kader.
Om snel en efficiënt te kunnen handelen, wordt ook intern de werk- en denkwijze van de crisisstructuur gevolgd. Hiervoor zijn een Gemeentelijk Beleidsteam (GBT) en een Gemeentelijk Crisisteam (GCT) ingericht. Het GBT bestaat uit de burgemeester, de gemeentesecretaris, communicatie, AOV  en volksgezondheid. Ambtelijk wordt dit beleidsteam voorbereid door het Gemeentelijk Crisisteam (GCT). Zij maken de praktische afspraken en adviseren wat er bestuurlijk moet worden besloten.
Provinciaal en landelijk zijn diverse werkgroepen opgericht die zich bezighouden met de impact van het COVID-19 virus. De gemeente Sluis is vertegenwoordigd in de Zeeuwse ambtelijke werkgroepen Economie, Toerisme en Sociaal Domein en de Zeeuwse Bestuurlijke taakgroep Sociaal Domein. Doel is om de denkkracht van deze taakgroepen op een natuurlijk moment te integreren in de themaoverleggen van het Overleg Zeeuwse Overheden. Daarnaast heeft onze gemeente samen met de gemeente Schouwen-Duiveland, Zeeuwse vertegenwoordiging in de klankbordgroep VNG.
Op initiatief van ondernemers en in opdracht van de gemeenteraad Sluis is een Taskforce Promotie & Marketing ingesteld. De Taskforce heeft als doel versterking van het ondernemersklimaat. De eerste maatregelen op korte termijn zijn inmiddels uitgevoerd. In juni volgt het contourenplan voor de middellange en lange termijn.