Programma 4: Sociaal Domein

>>> 4.1 Werk en Inkomen (incl nieuwkomers): alle inwoners kunnen naar wens en vermogen participeren op de arbeidsmarkt

Wat willen we bereiken?

• Vergroten arbeidsparticipatie voor mensen met een arbeidsbeperking
• Extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking
• Mensen worden uitgedaagd om hun talenten te ontwikkelen
• Vergroten maatschappelijke participatie van minima
• Een goede inburgering van nieuwkomers

Wat hebben we gedaan?

Organiseren van werkend re-integreren, met als doel uitstroom naar reguliere baan

• Het aantal ingevulde banen voor de banenafspraak is in onze arbeidsmarktregio (Zeeland) het laatste jaar met 238 gestegen tot 1001 (peildatum 1 oktober 2019). Ook is de Zeeuws Vlaamse doelstelling vanuit de regiodeal, om vanuit de groep uitkeringsgerechtigden 50 extra plaatsingen te realiseren bovenop op de reguliere taakstelling behaald. Sluis heeft gezorgd voor 12 plaatsingen. Vanuit de reguliere taakstelling zijn 40 plaatsingen gerealiseerd door het WSP. Mede door de inzet van ons nieuwe diagnosesysteem en de bestandsanalyse is het aantal beoogde plaatsingen vanuit een moeilijk te bemiddelen bestand toch gerealiseerd.
• Uit onze bestandsanalyse blijkt dat 65% van de mensen een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt heeft. Dit komt onder andere door de relatief grote uitstroom van de laatste jaren. Ook in 2019 is het volume aan verstrekte uitkeringen verder gedaald van 266 naar 242.

Detachering via Dethon voor meest kwetsbaren en waar nodig aanbod van een beschutte werkplek binnen de Gemeenschappelijke Regeling Dethon

• In onze gemeente hebben 5 personen een dienstverband beschut werk bij Dethon (4,18 Fte). De doelstelling van 8 plaatsingen is niet gerealiseerd. Op dit moment zijn er drie mensen met een indicatie waarbij de mogelijkheid van een dienstverband wordt bezien.
• Wij participeren in het Zeeuwse traject om de werkgeversdienstverlening te versterken en werken mee  aan de doe-agenda "perspectief op werk". Dit is een publiek-private samenwerking met VNO-NCW.

Het vragen van een tegenprestatie van uitkeringsgerechtigden, het handhaven van de taaleis en het bestrijden van laaggeletterdheid

• Bij alle personen die een uitkering hebben, wordt het onderwerp tegenprestatie besproken. Vaak kiezen mensen voor vrijwilligerswerk of zijn mantelzorger. Ook is deelname aan de arbeidsmatige dagbesteding of het Serviceteam een mogelijkheid. Tot nu toe is er niet voor gekozen om dit als een verplichting op te leggen.
• In 2019 hebben de Zeeuws-Vlaamse gemeenten de beschikbare en geoormerkte middelen volwasseneneducatie besteed aan de bestrijding van laaggeletterdheid. De rijksbijdrage voor Zeeuws-Vlaanderen voor volwasseneneducatie was € 280.000. Er is € 300.000 besteed bij Scalda en Piblw. Er is nu nog een reserve van € 55.000 die in 2020 wordt ingezet. De middelen mogen niet aan andere doelen dan bestrijding van laaggeletterdheid worden besteed. In de gemeente Sluis waren er twee basistaalgroepen actief waarvan één gecombineerd met Dethon. Daarnaast was er een groep staatsexamen (gericht op anderstaligen die een startkwalificatie in het onderwijs kunnen behalen). In de drie groepen hebben 58 deelnemers les gevolgd waarvan 37 succesvol. Een traject is succesvol als niveauverhoging wordt behaald of deelnemers uitstromen naar vervolgonderwijs of werk. In totaal vielen er 6 deelnemers uit Sluis onder de wet Taaleis. In 2019 is er binnen onze gemeente één taalcafé gestopt (Sluis) en één gestart (Aardenburg). Een deel van de medewerkers van Dethon zijn rondgeleid op de Zeeuws-Vlaamse bibliotheekvestigingen. Centraal in Terneuzen zijn cursussen digitaal sterker georganiseerd.

Uitvoering geven aan de nota armoedebeleid (waaronder faciliteren Kleding- en voedselbank, Jeugd sportfonds, Stichting Leergeld en instellen educatief kindpakket)

• In 2019 is het ingezette Armoede- en Minimabeleid gecontinueerd. Er zijn nieuwe overeenkomsten afgesloten met de stichting Sportfonds Zeeland en leergeld Zeeuws-Vlaanderen. Ook de subsidies aan de voedselbank en de kledingbank zijn gecontinueerd. Uw raad is in 2019 via een presentatie bijgepraat over het Armoede- en Minimabeleid en het aantal personen per voorziening. Tot slot heeft uw raad in december besloten het ingezette beleid te bestendigen en op onderdelen te verruimen.
• In de raadsvergadering van juni 2019 is het Zeeuws-Vlaamse plan "Buiten de lijnen, een integrale persoonsgerichte aanpak voor mensen in een sociaal-maatschappelijke kwetsbare positie" vastgesteld.

Harmonisatie beleid schuldhulpverlening Zeeuws-Vlaanderen

• Een nieuw regionaal beleidsplan Schuldhulpverlening is nog niet gerealiseerd. Door de op handen zijnde nieuwe wet- en regelgeving is dit in overleg met de gemeenten Hulst en Terneuzen een jaar doorgeschoven.

Herzien traject inburgering en participatieverklaring

• In 2019 zijn wij gestart met de voorbereidingen voor de implementatie van de nieuwe wet inburgering via deelname aan het Zeeuwse kernteam. Hier stemmen we af hoe leerroutes, duale trajecten en een persoonlijk inburgeringsplan er uit kunnen zien. Daarnaast oriënteren we ons op de wijze van inkoop van diverse leerroutes. Inmiddels is bericht ontvangen dat inwerkingtreding van de nieuwe wet is uitgesteld tot 1 juli 2021.
• De taakstelling voor het tweede halfjaar van 2019 was 8 te huisvesten vergunninghouders. De verschoonbare achterstand uit eerdere taakstellingsperioden bedroeg 7. In het laatste half jaar hebben wij 6 statushouders gehuisvest. Hiermee is de achterstand in onze taakstelling opgelopen van 7 naar 9. Omdat het COA er niet in is geslaagd tot 1 oktober 2019 voldoende vergunninghouders aan onze gemeente te koppelen mocht onze gemeente uitkomen op een achterstand van 12 nog te huisvesten statushouders. Wij hebben deelgenomen aan selectiemissies. In deze selectiemissies wordt beoordeeld of vluchtelingen voor hervestiging in Nederland in aanmerking komen. Dat wil zeggen dat zij niet eerst in een asielzoekerscentrum verblijven, maar rechtstreeks in een gemeente worden gevestigd. Door hieraan deel te nemen is de achterstand beperkt gebleven tot 9. Deze achterstand is verschoonbaar en heeft daarom geen gevolgen in het kader van het interbestuurlijk toezicht door de provincie.

>>> 4.2 Jeugd & Onderwijs: talenten worden ontwikkeld en kwetsbare jongeren worden beschermd, gestimuleerd en geholpen

Wat willen we bereiken?

• Behoud kwalitatief goed primair en voortgezet onderwijs, met breed aanbod in opleidingen
• Goede aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt
• Versterken samenwerking onderwijs – zorg
• Goede aansluiting onderwijs – kinderopvang
• Hulp op maat voor kwetsbare jongeren met zoveel mogelijk keuzevrijheid, zowel in het onderwijs en op de arbeidsmarkt als in de thuissituatie en in een instelling.

Wat hebben we gedaan?

Toezicht houden op voortgang en realisatie Transitieplan Voortgezet Onderwijs Zeeuws-Vlaanderen

• In het kader van het toezicht op de voortgang en realisatie van het Transitieplan Voortgezet Onderwijs Zeeuws-Vlaanderen is het Bestuurlijk Overleg Monitoring Zeeuws-Vlaanderen in 2019 tweemaal bijeen geweest. Hierin doet het VO-bestuur verslaglegging van de stand van zaken ten aanzien van: jaarverslag/cijfers, meerjarenbegroting, huisvesting, rijksbekostiging, adviesraden, kwantitatieve gegevens en voortgangsrapportage.

Stimuleren wisselwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs (o.a. op het gebied van stages)

• In september 2019 is de praktijkroute van Scalda opgestart in Cadzand e.o. met behulp van subsidie van het Regionaal Investeringsfonds MBO. Jongeren volgen mbo-opleidingen, die zich grotendeels in de bedrijven afspelen. Het onderwijs komt naar de jongeren toe, in plaats van dat de jongeren naar een schoolgebouw moeten.  Doel van het project is om Zeeuws-Vlaanderen leefbaar te houden, door onderwijs in de regio aan te bieden. Hierdoor blijven jongeren in de regio en vormen zij het toekomstig arbeidsmarktpotentieel. De praktijkroute is gestart in de richtingen horeca, leisure, administratieve en commerciële beroepen.
• In oktober 2019 is het Regionaal Bureau Leerlingzaken (RBL) in samenwerking met het jongerenloket, gestart met de uitvoering van Kick Zeeuws-Vlaanderen. Het doel van Kick is, activeren van jongeren die tijdelijk niet in staat zijn zichzelf te activeren richting werk en/of scholing. In 2019 hebben vijf deelnemers meegedaan aan het Kick-project. Vier personen hebben een stap gemaakt waarvan één richting werk, één richting hulpverlening/re-integratie en twee anderen naar school in combinatie met werk. Vanuit de gemeente Sluis heeft één deelnemer het traject gevolgd.

Oprichten van zogenaamde startgroepen (financieel aantrekkelijke, kwalitatieve voorziening voor peuters van 2 tot 4 jaar) om de weglek naar België tegen te gaan

• Vanaf dit schooljaar zijn er startgroepen in de kernen Eede, Aardenburg, Sluis en Cadzand (Retranchement, Nieuwvliet en Zuidzande) gestart. De startgroepen zijn tot stand gekomen door gezamenlijke financiering door het onderwijs, de kinderopvangorganisaties en de gemeente. In 2019 waren er 47 kinderen die gebruik gemaakt hebben van een startgroep, waarvan 3 in Eede, 13 in Aardenburg, 21 in Sluis en 10 in Cadzand. Dit is 44,3% deelname van het aantal kinderen in deze kernen in de leeftijd 2-4 jaar. Door ouders gratis dagdelen kinderopvang aan te bieden verwachten we minder ‘weglek’ naar België te bewerkstelligen en leerlingen voor het Nederlandse basisonderwijs te behouden.  

Uitvoering geven aan plan kindvoorzieningen / integrale kindcentra (en herinvoering logopedie)

• Het primair onderwijs in Zeeuws-Vlaanderen heeft gewerkt aan een visie op het toekomstig onderwijszorglandschap. De gezamenlijke koers geeft richting aan wat lokaal nodig is. Het primair onderwijs heeft in dit koersdocument thuisnabij onderwijs, versterken van de basis en een ononderbroken aanbod voor de ontwikkeling van kinderen, als speerpunt opgenomen. Met de betrokken besturen van het primair onderwijs, de kinderopvang en de gemeente wordt hier verder invulling aan gegeven.

Er komt specifiek (integraal)beleid voor kwetsbare jongeren.

• Wij hebben afspraken gemaakt met het primair onderwijs en de kinderopvang organisaties met betrekking tot de brugfunctie naar specialistische zorg. Het doel van de brugfunctie is voorkomen van verwijzingen naar duurdere specialistische zorg door in een eerder stadium aan te sluiten bij kinderen met een ondersteuningsbehoefte. Op kernniveau zijn wij met vaste contactpersonen wekelijks fysiek een aantal uur aanwezig in het onderwijs en de kinderopvang. Deze contactpersonen zijn tevens het aanspreekpunt voor de huisartsen binnen die kern.

>>> 4.3 Gezondheidszorg, ouderenzorg en sociaal werk (incl. sport en bewegen): de zorg is toekomstbestendig en (waar mogelijk) nabij georganiseerd

Wat willen we bereiken?

• Hulp op maat en keuzevrijheid
• Voorkomen eenzaamheid, overgewicht en middelengebruik
• Een toename van initiatieven die belangrijk zijn voor de leefbaarheid in de kernen en van activiteiten die specifiek gericht zijn op jongeren en senioren
• Vrijwilligers en mantelzorgers voelen zich gesteund en gewaardeerd
• Bereikbare en betaalbare sportactiviteiten voor iedereen
• Behoud of verbeteren van huidige niveau van de zorg in de gemeente

Wat hebben we gedaan?

Geen bezuinigingen op de zorg aan diegenen die de zorg het hardst nodig hebben

• Er hebben geen bezuinigingen plaatsgevonden op de zorg  aan diegenen  die de zorg het hardst  nodig hebben.  Er word wel gewerkt aan een plan  hoe we bepaalde vormen van zorg nog efficiënter kunnen inzetten.

Opstellen preventiebeleid en continueren project Jongeren op Gezond Gewicht

• Er is uitvoering gegeven aan het Programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG).  Onderdeel van JOGG is de gezonde school. Twee scholen in onze gemeente zijn gezonde school geworden: Op Dreef (Aardenburg) en Molenbolwerk (IJzendijke), beide op het thema Welbevinden. De Berenburcht (Oostburg) is bezig met het vignet bewegen en sport. De gemeente gaat hierbij ondersteuning bieden bij naschoolse activiteiten. De Sint Bavo school en de kinderopvang Oostburg hebben aangegeven hier graag bij aan te willen haken. Er wordt daarnaast gewerkt aan een menukaart voor scholen via jong leren eten. Ook is er een initiatief om te komen tot gezonde sportkantines. Bij het MFC Oostburg is het eerste watertappunt geopend.

• De jongerenwerkers van de gemeente signaleren middelengebruik en gaan gesprek aan met jongeren hierover. Wanneer expertise nodig wordt geacht wordt er een beroep gedaan op de ingekochte preventie vanuit 101 (voorheen Indigo).In MFC de Keure in Sluis is iedere maand een jongerenwerker aanwezig die (sport)activiteiten met de aanwezige lokale jeugd onderneemt. Jongeren ontmoeten elkaar en leggen daarin contacten die een meerwaarde op sociale cohesie van de kern Sluis.
• Het Zwin College heeft in december 2019 een kerstactiviteit gehouden waarin jongeren geld op hebben gehaald voor goede doelen. Dit is een goed voorbeeld van jongerenparticipatie.
• Ondersteuning heeft plaats gehad aan de dorpsraad Schoondijke bij het project aanpak eenzaamheid in de kern. In samenwerking met JOTA is in Oostburg geholpen met de voorbereidingen voor een Wehelpen-activiteit tijdens de Week tegen Eenzaamheid.
• Jongerenwerkers stimuleren jongeren om bepaalde culturele activiteiten (zoals sport, muziek, creatieve activiteiten of andere vormen van talentontwikkeling) zelf te organiseren of aan te sluiten bij bestaande activiteiten als deze bijdragen aan de (sociale) ontwikkeling van die jongeren. De jongerenwerkers hebben hierin een ondersteunde & faciliterende rol. Van de jongere wordt wel verwacht dat deze actief betrokken is (en blijft) in het opzetten van deze activiteit.

• De Kindervakantieweek en het zwemabonnement zijn gratis aangeboden aan gezinnen met een minima en gezinnen die tot de doelgroep van het Minimabeleid behoren.
• Via het Jeugdfonds Sport en Cultuur kunnen kinderen uit financieel armlastige gezinnen lid worden van een sport- en cultuurvereniging waarbij het lidmaatschap vanuit het Jeugdfonds Sport en Cultuur rechtstreeks aan de vereniging betaald wordt.
• Daarnaast hebben we laagdrempelige sport- en beweegactiviteiten gestimuleerd en aangeboden, zoals:

• Maandelijkse activiteit WhoZplay;
• Gezonde scholen, scholen adviseren thema ‘gezond’ te kiezen qua voeding, sport en bewegen;
• Groep 8 wordt uitgenodigd voor een rondleiding door een supermarkt en krijgt voorlichting over de schijf van 5;
• Gezonde kinderopvang met als inzet train de trainer om te leren een ‘gezond’ aanbod te creëren;
• WhoZactive, kinderen onder schooltijd kennis laten maken met verschillende sporten;

Herijking subsidiebeleid, -grondslagen en –verordening en opstellen specifiek jeugd- en ouderenbeleid

• De herijking van het subsidiebeleid en het opstellen van specifiek jeugd- en ouderenbeleid  is doorgeschoven naar 2020 in afwachting van de keuzes die gemaakt worden in het Programma / uitvoeringsplan Sociaal Domein.

Implementatie maatregelen Beleidsplan mantelzorgondersteuning en –waardering en Beleidsplan sociaal werk (opbouwwerk, maatschappelijk werk, etc.)

• In 2019 zijn de voorbereidingen getroffen voor het Beleidsplan Mantelzorgondersteuning en –waardering (vrijgegeven voor inspraak). Definitieve vaststelling is voorzien in 2020. De implementatie van de daaruit voortvloeiende maatregelen is pas dan aan de orde.

• De mantelzorgers ontvangen periodiek een nieuwsbrief  (bereik van circa 600 mantelzorgers). Er zijn vier gespreksgroepen georganiseerd en  ontspanningsactiviteiten georganiseerd. Ook in 2019 hebben de mantelzorgers op de Dag van de Mantelzorg een attentie en informatiepakket ontvangen. Daarnaast ondersteunen we mantelzorgers bij hulpvragen en respijtzorgvragen.
• De vrijwilligers ontvangen eveneens een nieuwsbrief. Er zijn trainingen georganiseerd, zoals herkennen/doorverwijzen laaggeletterdheid. Er zijn bijeenkomsten georganiseerd voor de statushoudersvrijwiligers en burgeradviseurs. De vrijwilligers zijn tevens ondersteund bij het beantwoorden van vragen. Er is een vrijwilligersactiviteit georganiseerd voor alle vrijwilligers in de gemeente alsook een taartjesactie.

Afstemming met landelijke, Zeeuwse en Zeeuws-Vlaamse trajecten op dit gebied verder uitbouwen en versterken. Primaat blijft echter bij eigen streek.

• Om adequate zorg in onze gemeente te behouden en te borgen hebben we in 2019 (vanuit het programma Toekomstige Zorg West Zeeuws-Vlaanderen) een intentieovereenkomst ondertekend met de huisartsenkoepel, de zorgverzekeraar, de woningbouwvereniging, het ziekenhuis en de grootste zorgaanbieders uit de regio op het gebied van thuis- en ouderenzorg, GGZ en gehandicaptenzorg. Hierin is overeengekomen dat we streven naar een gezamenlijk visie op wonen en zorg, de zorginfrastructuur, de toegang tot zorg, de spoedzorg, gezondheidsbevordering, preventie en communicatie m.b.t. het zorgaanbod. Deze visie is in een afrondende fase. Doel van deze visie is het behoud van goede zorg in de regio, voor nu en in de toekomst. Via onder andere de commissie Samenleving/Middelen bent u hiervan op de hoogte gehouden.
• Conform de ambitie in het coalitieprogramma om de genoemde samenwerking verder uit te bouwen en te versterken (en daarmee de beoogde doelstellingen beter te borgen), hebben we in 2019 verschillende gesprekken gevoerd om ook op Zeeuws-Vlaams niveau tot een gezamenlijke visie en samenwerkingsafspraken te komen. Er lijkt overeenstemming te bestaan om te komen tot een Zeeuws-Vlaams programma met drie actielijnen: de zorginfrastructuur; integrale toegang tot zorg en ondersteuning (inclusief preventie); en arbeidsmarkt & opleidingen. Deze actielijnen moeten bijdragen aan het oplossen van de zorgkloof (de vraag naar zorg neemt toe, terwijl het beschikbare aanbod onder druk staat). De gemaakte afspraken zijn vertaald in een startdocument, met daarin de bestuursopdracht ten aanzien van de 3 actielijnen en een voorstel voor de organisatie-/ projectstructuur.

>>> 4.4 Cultuur: behoud Ledeltheater, cultureel erfgoed en cultuurmenu’s

Wat willen we bereiken?

• Behoud Ledeltheater
• Kinderen kennis laten maken met verschillende vormen van kunst- en cultuuruitingen
• Behoud cultureel erfgoed

Wat hebben we gedaan?

Er worden maatregelen voor het Ledeltheater genomen om de kwetsbaarheid te verminderen. Uitvoering medio 2019.

• Het voorgenomen beleid m.b.t. behoud van het Ledeltheater is geëffectueerd.

Continueren beleid cultuurmenu’s

• Kinderen hebben ook dit jaar - m.n. via de Stichting Cultuureducatie - weer kennis kunnen maken met een breed aanbod van culturele activiteiten. Aan het reeds brede aanbod is een aantal nieuwe activiteiten toegevoegd.
• In de commissie Samenleving/Middelen van november 2019 heeft de Stichting Cultuureducatie een presentatie gegeven waarbij onder meer een toelichting is gegeven op het basisaanbod, buitenschools aanbod, maatwerkmogelijkheden en de projecten voor peuterspeelzalen.
• In het kader van 75 jaar herdenking is een fors aantal lokaal georganiseerde activiteiten ondersteund, zowel financieel, inhoudelijk als personeel. Dit heeft geleid tot meer deelnemers,  onderlinge afstemming, persaandacht en historisch bewustzijn. De actieve opstelling van de gemeente werd in het bijzonder gewaardeerd. Besloten werd het samenwerkingsoverleg  te bestendigen met ten minste 2 vaste overleggen per jaar.

Primair aandacht voor monumentale gebouwen in eigendom van de gemeente

• De monumentale gebouwen, eigendom van de gemeente, zijn/worden ondergebracht in een beheerplan van de gemeente. Hiervoor zijn middelen opgenomen in de begroting en er is subsidie ontvangen van het Rijk.

Uitvoering geven aan Project Archeologisch museum Aardenburg (verhuizing en vernieuwing van het museum en samenwerking met de St. Baafskerk)

• In 2019 heeft het Mondriaanfonds € 110.000 subsidie toegekend, waarmee het totaal van toegezegde subsidies € 335.000 bedraagt. Voorts is in 2019 tevens een uitgebreid onderzoek gedaan naar mogelijke subsidies waarbij een overheid (de gemeente in dit geval) een subsidie aan kan vragen. Dit heeft vooralsnog niet tot concrete subsidiemogelijkheden geleid.

Geconstateerd is dat er in het kader van fondsenwerving meer mogelijkheden zijn als voor  het project Archeologisch museum een stichting wordt opgericht.

• Op het vlak van (ver)bouwkosten is een actualisatie geweest. Ook is er gekeken op welke elementen in de verbouwing van het aangekochte pand, aan de Marktstraat 1, subsidiemogelijkheden bestaan en bij welke fondsen deze (nog) aan te vragen zijn. Om goed in beeld te krijgen wat de basis kan vormen voor het nieuwe museum zijn de bouwkosten gesplitst in een aantal noodzakelijke basis bouwkosten en een aantal optionele bouwkosten. Uitgangspunt hierbij is dat de kosten voor de basisverbouwingen voldoende zijn om een zelfstandig museum te starten in het verbouwde pand Marktstraat 1.
• Met (vertegenwoordigers van) de stadsraad, gidsenteam, Stichting Archeologisch Museum Zeeland e.a. is een klankbordgroep geformeerd. Met deze groep is regelmatig gesproken. Op deze wijze zijn zij periodiek geïnformeerd, betrokken en meegenomen in de ontwikkeling.
• Medio 2019 heeft de projectleider zich terug getrokken en zijn de voorbereidingen getroffen om een nieuwe externe projectleider aan te trekken. Begin 2020 is een nieuwe projectleider aangesteld. Deze heeft onder meer als eerste opdracht het in concept inrichten van een rechtspersoon en bestuur, bepalen van het museumconcept en principe tentoonstelling- en inrichtingsplan en het ontwerpplan op hoofdlijnen.

Over de stand van zaken hebben wij u maandelijks via de commissie Samenleving/Middelen en per brief d.d. 7 juni 2019 op de hoogte gehouden.